Ból łokcia potrafi skutecznie utrudnić codzienne życie. Z pozoru niewielki problem sprawia, że trudno jest otworzyć słoik, podnieść kubek z kawą czy mocno uścisnąć komuś dłoń. W praktyce fizjoterapeutycznej często spotykam dwie charakterystyczne dolegliwości – łokieć tenisisty i łokieć golfisty. Choć brzmią podobnie, to dwa różne schorzenia, które wymagają nieco innego podejścia. W tym artykule wyjaśnię, czym się różnią, jakie są ich przyczyny i objawy, a także jak skutecznie je leczyć i jakie ćwiczenia włączyć do terapii.
Czym jest łokieć tenisisty?
Łokieć tenisisty, znany w medycynie jako zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej, to schorzenie spowodowane przeciążeniem przyczepów mięśni prostowników nadgarstka. Oznacza to, że źródłem bólu jest częste i powtarzalne ruchy, które wymuszają prostowanie nadgarstka i chwyt. Choć nazwa sugeruje związek ze sportem, wcale nie trzeba grać w tenisa, by doświadczyć tego problemu. Bardzo często cierpią na niego osoby pracujące przy komputerze, monterzy, mechanicy czy muzycy.
Czym jest łokieć golfisty?
Łokieć golfisty, czyli zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego, dotyczy przyczepów mięśni zginaczy nadgarstka. Tutaj ból lokalizuje się po wewnętrznej stronie łokcia. Podobnie jak w przypadku łokcia tenisisty, nazwa jest trochę myląca – schorzenie częściej spotyka pracowników biurowych, budowlańców czy osoby trenujące sporty siłowe niż zawodowych golfistów.
Jak odróżnić łokieć tenisisty od łokcia golfisty?
Choć oba schorzenia mają wspólny mechanizm – przeciążenie mięśni i ich przyczepów – różnią się lokalizacją bólu:
- łokieć tenisisty – ból po zewnętrznej stronie łokcia, nasilający się przy prostowaniu nadgarstka i chwytaniu przedmiotów,
- łokieć golfisty – ból po wewnętrznej stronie łokcia, nasilający się przy zginaniu nadgarstka i ściskaniu dłoni.
Oba mogą powodować osłabienie siły chwytu i trudności w wykonywaniu prostych czynności dnia codziennego.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Zarówno łokieć tenisisty, jak i golfisty, wynikają głównie z przeciążeń i mikrourazów powtarzających się w dłuższym czasie. Najczęściej przyczynami są:
- długotrwała praca przy komputerze z nieergonomiczną pozycją,
- częste powtarzanie tych samych ruchów nadgarstkiem,
- brak rozgrzewki i rozciągania przy aktywności sportowej,
- osłabienie mięśni przedramienia i brak równowagi mięśniowej.
Warto zaznaczyć, że problemy te częściej występują u osób po 30. roku życia, kiedy ścięgna stają się mniej elastyczne i bardziej podatne na mikrourazy.
Leczenie łokcia tenisisty i golfisty
Podstawą leczenia jest rehabilitacja, a nie unikanie ruchu czy długotrwałe unieruchomienie. W terapii stosuje się kilka elementów:
Terapia manualna
Techniki rozluźniające mięśnie i poprawiające ruchomość stawów pozwalają zmniejszyć napięcie i przyspieszyć gojenie. Często pracuję nie tylko w obrębie łokcia, ale też nadgarstka, barku i kręgosłupa szyjnego – bo to one wpływają na obciążenia całej kończyny.
Fizykoterapia
Wspomagająco stosuje się zabiegi takie jak fala uderzeniowa, laser wysokoenergetyczny czy ultradźwięki. Ich celem jest zmniejszenie stanu zapalnego i pobudzenie procesów regeneracyjnych.
Ćwiczenia
To klucz do trwałego rozwiązania problemu. Ćwiczenia wzmacniają mięśnie przedramienia, poprawiają ich elastyczność i równowagę pracy. Dzięki nim pacjent odzyskuje sprawność i zmniejsza ryzyko nawrotu.
Edukacja
Bardzo ważne jest uświadomienie pacjentowi, jak zmienić swoje codzienne nawyki – od ergonomii pracy przy komputerze, po sposób wykonywania ćwiczeń siłowych.
Ćwiczenia na łokieć tenisisty i golfisty
Choć dobór ćwiczeń zawsze powinien być indywidualny, istnieją uniwersalne przykłady, które stosuję z pacjentami:
- Rozciąganie mięśni przedramienia
- przy łokciu tenisisty – rozciąganie prostowników (dłoń skierowana w dół, druga ręka delikatnie dociska palce),
- przy łokciu golfisty – rozciąganie zginaczy (dłoń skierowana w górę, palce odginane do tyłu).
- Ćwiczenia ekscentryczne
- to wolne opuszczanie nadgarstka z obciążeniem (np. lekkim hantlem). Taki trening świetnie wzmacnia ścięgna i poprawia ich odporność na przeciążenia.
- Stabilizacja nadgarstka i barku
- proste ćwiczenia z gumą oporową czy piłką pomagają przywrócić równowagę pracy całej kończyny górnej.
Ćwiczenia powinny być wykonywane regularnie, najlepiej pod okiem fizjoterapeuty, który kontroluje technikę i stopniowo zwiększa obciążenie.
Ile trwa leczenie?
Czas leczenia zależy od stopnia zaawansowania dolegliwości i tego, jak szybko pacjent zgłosi się do specjalisty. Przy łagodnych objawach poprawa może pojawić się już po kilku tygodniach, przy przewlekłych stanach – terapia może trwać kilka miesięcy. Kluczowe jest konsekwentne wykonywanie zaleceń i ćwiczeń.
Podsumowanie
Łokieć tenisisty i łokieć golfisty to dwie różne, choć podobne w mechanizmie dolegliwości. Obie wynikają z przeciążenia mięśni i ścięgien w obrębie przedramienia i objawiają się bólem po zewnętrznej lub wewnętrznej stronie łokcia. Skuteczna rehabilitacja łączy terapię manualną, ćwiczenia, fizykoterapię i edukację pacjenta. Dzięki temu można nie tylko pozbyć się bólu, ale też wrócić do pełnej sprawności i zapobiegać nawrotom.
Jeśli odczuwasz ból łokcia, który utrudnia codzienne funkcjonowanie, nie czekaj – im szybciej rozpoczniesz terapię, tym szybciej odzyskasz komfort i pełnię ruchu.