Odczuwasz ból w okolicy głowy i szyi?
Masz wrażenie ciasno zaciśniętej opaski wokół czoła?
A może twoja głowa chce „eksplodować” od środka?
W tym artykule postaram się w prosty sposób opowiedzieć o różnorodnych rodzajach bólów głowy, aby lepiej zrozumieć ich naturę i odnaleźć skuteczne metody leczenia. Wiele osób sięga po tradycyjne metody farmakologiczne w celu złagodzenia dolegliwości. Jednak coraz częściej pacjenci szukają także alternatywnych rozwiązań, które nie tylko łagodzą objawy, ale również eliminują przyczyny problemu.
Fizjoterapia stanowi skuteczną metodę łagodzenia bólów głowy. Wizyta u fizjoterapeuty może przyczynić się do wyeliminowania lub zredukowania nawracających objawów bólowych głowy. Ze względu na różnorodność pojawiających się symptomów w obrębie głowy, karku i odcinka szyjnego kręgosłupa. Kluczowe jest zrozumienie indywidualnego mechanizmu powstawania bólu, czyli przyczyny problemu. Odkryj, jak fizjoterapia może stać się kluczowym elementem w walce z bólem głowy.
Czy mózg może boleć?
Kiedy odczuwamy silny pulsujący ból głowy, często kładziemy ręce po obu stronach głowy, mocno ją ściskając. Tym samym szukamy sposobu na złagodzenie dyskomfort. Jednak to, co odczuwamy jako ból, nie ma bezpośredniego związku z samym mózgiem. Mózg nie może dawać objawów bólowych, dzieje się tak ponieważ jest narządem miąższowym, który nie jest unerwiony bólowo- nococeptywnie.
W wnętrzu czaszki znajduje się niewiele struktur, mogących powodować ból.
Są nimi: opona twarda, naczynia krwionośne (zatoki żylne mózgu, tętnice mózgowia) oraz nerwy czaszkowe (V, IX, X).
Znacznie więcej dzieje się w obszarze na zewnątrz czaszki. Tutaj przyczyna występowania bólu głowy może dotyczyć:
-Naczyń krwionośnych: sploty żylne kręgowe, tętnice kręgowe i tętnice szyjne
-Zgryzu, zębów: ryzyko stanów zapalny
-Oczy: wady wzroku, ruchomość gałek ocznych (II, IV, VI), koordynacja wzrokowo- motoryczna
-Uszy: układ przedsionkowy, słuch
-Nerwy rdzeniowe, błędnik
-Mięśni, stawów i powięzi
Rodzaje bólów głowy:
Bóle głowy można podzielić na dwie odmiany:
1. Pierwotne bóle głowy: Nie spowodowane innymi chorobami
2. Przewlekłe bóle głowy: Spowodowane innymi zaburzeniami lub schorzeniami. W których jednoznacznie znamy przyczynę występowania bólu głowy.
Do pierwotnych zaburzeń związanych z bólem głowy zalicza się:
-Migrenę oraz migrenę z aurą
-Napięciowe bóle głowy (najczęściej występujący ból głowy)
-Bóle trójdzielno- autonomiczne (ból w okolicy zaopatrywanej przez nerw trójdzielny) np. Klasterowe bóle głowy
Przewlekłe bóle głowy mogą wynikać z chorób: mózgu, oczu, nosa, gardła, zatok, zębów, szczęki, uszu, szyi, kręgosłupa, a także z zaburzeń ogólnoustrojowych.
Wiele osób cierpi na długotrwały ból głowy, który może być wynikiem różnorodnych czynników. Zrozumienie przyczyny bólu głowy jest kluczem do skutecznego jego leczenia przez lekarzy oraz fizjoterapeutów.
Jakie są najczęstsze przyczyny bólu głowy?
Nawodnienie: zbyt mała ilość płynów w ciągu dnia może powodować odwodnienie organizmu. Ból głowy to jedna z pierwszych informacji wysyłanych przez nasz organizm w sytuacji niedostatecznej ilości dostarczanych płynów.
Dieta: osoby regularnie cierpiące na ból głowy, często zauważają wpływ diety na pojawiające się dolegliwości bólowe głowy. Według doświadczeń pacjentów nieregularne posiłki oraz niektóre produkty spożywcze takie jak: czekolada, przetworzone mięso, sery długo dojrzewające, produkty fermentowane mogą nasilać ból głowy. Związane jest to z reakcjami alergicznymi i zaburzeniami metabolicznymi np. nietolerancją histaminy. Badania naukowe jednoznacznie wskazują negatywny wpływ alkoholu na częstotliwość występowania bólu głowy.
Stres: ból głowy może wystąpić zarówno w wyniku długotrwałego przewlekłego stresu, jak i wskutek jednorazowych zdarzeń stresowych. Stres przyczynia się do zwiększonego napięcia mięśni, zmiany postawy ciała oraz zaburzenia toru oddechowego.
Bruksizm czyli zaciskanie i zgrzytanie zębami przyczynia się do zwiększonego napięcia mięśni żwaczy i skroniowych. Długotrwały, nieleczony bruksizm może powodować problemu w obrębie stawu skroniowo- żuchwowego, którego jednym z objawów jest występowanie bólu głowy.
Aktywność fizyczna: w przypadku migren wysiłek fizyczny często jest czynnikiem nasilającym objawy. Natomiast odwrotna sytuacja ma miejsce w przypadku napięciowych bóli głowy. Tutaj regularna umiarkowana aktywność fizyczna będzie niosła za sobą korzystne reakcje zapobiegające występowaniu dyskomfortu.
Sen: brak wystarczającej ilości snu, pogorszona jakość snu oraz zmiany w rytmie dobowym przyczyniają się do obniżonej regeneracji organizmu, problemu z zasypianiem, czy wybudzaniem w nocy.
Zapachy związane z jedzeniem, otoczeniem oraz środkami chemicznymi mogą stanowić czynniki potęgujące występowanie migren. Intensywne zapachy chemikaliów gospodarczych, perfumy, a nawet bierny dym tytoniowy to czynniki ryzyka migrenowego bólu głowy.
Światło i dźwięk: jasne, jaskrawe światło, ostre głośne dźwięki. Grupą zawodową szczególnie narażoną na tego rodzaju zagrożenie. Mogą być osoby pracujące w zamkniętych pomieszczeniach bez dostępu naturalnego światło, gdzie jest duża ilość silnego, światła led.
Jakie objawy bólu głowy wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej?
Objawy bólu głowy mogą być różnorodne, ale istnieją pewne „czerwone flagi”, które wskazują na konieczność natychmiastowej pomocy lekarskiej. Oto kilka kluczowych objawów, na które należy zwrócić uwagę w przypadku nagłego silnego bólu głowy:
Objawy neurologiczne: Jeśli występują objawy neurologiczne, takie jak nagłe zaburzenia wzroku, zaburzenia mowy, omdlenia, utrata świadomości lub trudność w poruszaniu się. Może to wskazywać na problem o podłożu neurologicznym, wymagający pilnej oceny lekarskiej.
Nagłe pojawienie się objawów: Nagłe, intensywne i narastające bóle głowy, które pojawiają się bez wyraźnego powodu. W szczególności o osób nie posiadających w przeszłości regularnych bólów głowy, napięciowych bólów głowy, migren. Jak również zmiana intensywności i rodzaju bólów, pojawiających się w przeszłości.
Infekcje: w tym wysoka gorączka, intensywne pocenie całego organizmu, wysypka oraz zmiany skórne.
Zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Objawy takie jak nasilający się ból głowy podczas kaszlu, wysiłku fizycznego lub próby Valsalvy mogą wskazywać na zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Sztywność karku: trudność w dotknięciu brodą klatki piersiowej w połączeniu z gorączką, może świadczyć o zapaleniu opon mózgowych.
Osoby chorujące na nowotwór, boreliozę, HIV lub inne choroby ogólnoustrojowe, powinny być szczególnie czujne na nietypowe współwystępujące objawy bólu głowy. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów, ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej oceny i ewentualnego rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. Bagatelizowanie tych objawów może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia.
Ból głowy – najczęstsze objawy:
Migrena
Migrena jest jednym z najbardziej uciążliwych rodzajów bólów głowy, które mogą znacznie zakłócić codzienne funkcjonowanie. Jednym z charakterystycznych objawów migreny jest jej jednostronny ból trwający od 4 do 72 godzin. Opisywany przez pacjentów ból zazwyczaj ma charakter pulsujący i może być wywołany zwykłymi czynnościami dnia codziennego, jak chociażby spacer czy chodzenie po schodach. Pacjenci cierpiący na migrenę często doświadczają też nudności, wymiotów oraz nadwrażliwość na światło i dźwięki. Istnieją także objawy poprzedzające wystąpienie bólu, takie jak zmęczenie, utrata apetytu, bezsenność czy zmiany nastroju, U niektórych pacjentów może wystąpić aura, czyli krótkotrwałe zaburzenia widzenia rozmazany, wyszarzały obraz, błysk światła. Objawy związane z aurą mogą pojawić się przed samym atakiem bólu głowy, jak również w trakcie trwania migreny.
Napięciowy ból głowy
Napięciowy ból głowy stanowi 30-70% wszystkich pierwotnych bólów głowy. Oznacza to, jest najczęściej występującym bólem głowy. Zazwyczaj jest łagodniejszy i mniej uciążliwy od migren. Charakteryzuje się on bardziej rozproszonym bólem, który może być trudniejszy do zlokalizowania. Często odczuwany jest jako uczucie rozpierania lub ściskania głowy. W przeciwieństwie do migreny, napięciowy ból głowy zazwyczaj nie jest jednostronny, a raczej obejmuje całą głowę. Pacjenci z tym rodzajem bólu głowy często skarżą się na uczucie tkliwości mięśni głowy i szyi, a także na trudności z ich relaksem, nawet w spoczynku. Przez co bóle często nasilają się po pracy, pod koniec dnia. Istnieje także różnica w tym, że napięciowemu bólowi głowy rzadką towarzyszą wymioty, a pacjenci nie doświadczają nasilenia bólu podczas wykonywania codziennych czynności. Często po aktywności fizycznej odczuwają ulgę.
Zarówno migrena, jak i napięciowy ból głowy mogą być bardzo uciążliwe, różnią się one w swoich objawach, czasie trwania i czynnikach wyzwalających. Migrena charakteryzuje się bardziej specyficznymi objawami, takimi jak aura i silne reakcje na bodźce zewnętrzne, podczas gdy napięciowy ból głowy jest bardziej ogólny i zazwyczaj mniej intensywny.
Fizjoterapia w leczeniu Napięciowego Bólu Głowy
Fizjoterapia odgrywają kluczową rolę w eliminacji bólu głowy. Dzięki różnorodnym technikom, indywidualnemu i holistycznemu podejściu może pomóc pacjentom w znacznym zmniejszeniu częstotliwości i intensywności bólów.
Czy fizjoterapia pomaga na ból głowy?
Na początku pierwszego spotkania fizjoterapeuta przeprowadza dokładny wywiad. Następnie przechodzi do badania funkcjonalnego, oceny posturalnej oraz diagnostyki różnicowej. Umożliwia to odnalezienie przyczyny i zrozumienie czynników ryzyka generujących bóle głowy. Dzięki temu łatwiej dostosować indywidualny plan leczenia, który najlepiej odpowiada potrzebom pacjenta.
Kinezyterapia czyli ćwiczenia stanowią podstawę terapii fizjoterapeutycznej w przypadku napięciowego bólu głowy. Poprzez odpowiednie ćwiczenia fizjoterapeuci pomagają w rozluźnieniu napiętych mięśni szyi i pleców oraz wzmocnieniu słabych obszarów, co może zmniejszyć napięcie i ból.
Mobilizacja i manipulacja stawów kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego mogą być skutecznymi metodami zmniejszania sztywności i poprawy zakresu ruchu. Terapia manualna może również pomóc w złagodzeniu napięcia mięśniowego i poprawie krążenia krwi, co przyczynia się do złagodzenia bólu.
Terapia tkanek miękkich w tym masaż tkanek głębokich, terapia punktów spustowych, czy terapia mięśniowo- powięziowa to narzędzia wykorzystywane przez fizjoterapeutę podczas pracy manualnej. Terapia tkanek miękkich łagodzi napięcia mięśniowe, poprawia elastyczność mięśni i zmniejsza objawy bólu głowy.
Edukacja i porady dotyczące stylu życia. Podczas fizjoterapii, terapeuta nie tylko skupia się na fizycznej pracy z ciałem, ale także stara się przekazać jak największą liczbę porad umożliwiających samodzielnie radzić sobie z objawami bólowym. Wskazówki dotyczące prawidłowej postawy ciała, ergonomii pracy, ćwiczeń relaksacyjnych i technik zarządzania stresem mogą być równie ważne jak same zabiegi fizjoterapeutyczne.
Fizjoterapia jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia bólu głowy. Dzięki różnorodnym technikom, fizjoterapeuci mogą pomóc pacjentom w złagodzeniu bólu, poprawie zakresu ruchu i poprawie jakości życia. Dlatego warto rozważyć fizjoterapię jako część kompleksowego planu leczenia bólów głowy. Regularne wizyty u fizjoterapeuty, przestrzeganie zaleceń oraz aktywne zaangażowanie się w program terapeutyczny mogą przynieść długotrwałą i znaczącą ulgę osobą z dolegliwościami bólowymi głowy.
Bibliografia:
Cerritelli F. Ginevri L. Messi G. (2015), Clinical effectiveness of osteopathic treatment in chronic migraine: 3-Armed randomized controlled trial, Complementary Therapies in Medicine,
Genetics, pathophysiology, diagnosis, treatment, management, and prevention of migraine lJohra Khan a, Lubna Ibrahim Al Asoom, Ahmad Al Sunni, Nazish Rafique, Rabia Latif, Seham Al Saif, Noor B. Almandil, Dana Almohazey, Sayed AbdulAzeez, J. Francis Borgio.
Muñoz-Gómez E.,Inglés M., Serra-Añó P. (2021), Effectiveness of a manual therapy protocol based on articulatory techniques in migraine patients. A randomized controlled trial, Musculoskeletal Science and Practice,
Wójcik-Drączkowska, H., Bilińska, M., Nyka, W. (2007), Migrena — rozpoznanie i leczenie, Forum Medycyny Rodzinnej, tom 1,
Światowa Organizacja Zdrowia http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs277/en/